Het was toch wel fascinerend! Donald Trump wint de presidentsverkiezingen in Amerika mede door het zelf gemaakte nieuws op social media. Aanhangers van Trump, of misschien wel Trump zelf, plaatsten positieve berichten over hem op social media. Zo zou Ohio massaal op Trump stemmen en zou zelfs de paus Trump steunen. Ook negatief nepnieuws over rivaal Clinton werd frequent de wereld in geslingerd. Waarbij de pedofielenbende gerund vanuit een pizzeria in Washington wel het dieptepunt was. Nepnieuws een bijzonder fenomeen, waarmee je een irreëel beeld kunt creëren van de werkelijkheid. In Duitsland wordt nu zelfs gepleit voor wetgeving om dit gaan verbieden….
Maar dit is toch ons dagelijks leven? Het verkondigen van nepnieuws is al zo oud als de weg naar Rome (om maar in de pauselijke terminologie te blijven). En het heeft ook zijn werking. Zowel positief als negatief.
Facebook staat er vol mee. Door bijvoorbeeld maar genoeg ‘wat-ben-ik-toch-mooi-foto’s’ te plaatsen, ga je zien dat je ‘vrienden’ reageren en je mooi vinden, je er gelukkig vinden uitzien etc. etc. De werkelijkheid is dat aandacht nodig hebt, je niet gelukkig bent. Je creëert alleen het beeld dat je dat wel bent.
Ook andersom zien en horen we het dagelijks. Als jij je straatje wilt schoonvegen na een verwijtbare actie, dan roep je ook gewoon dat het anders is gegaan of verlegd de aandacht naar een nepnieuwtje. Je wint de sympathie, de verwijtbaarheid wordt verlegd naar een ander of de aandacht gaat naar de sensatie van het nepbericht. De werkelijkheid lijkt niet te bestaan. Er ontstaat een nieuwe.
Het werkt! Het is aangetoond dat lieve reacties op facebook je gelukkiger maken en dat nepnieuws wordt geloofd. Totdat iets bewezen onwaar is, is het waar. Zo kun je facebook inzetten als een ‘echo-put’ van zelfgeluk of aandacht sturen en afleiden naar andere onderwerpen of beelden.
We zien het ook vaak in ons werk. Weerstand vertaalt zich soms in het blijvend voeden van of vasthouden aan de verkeerde beelden. Gecreëerd door het roepen of plaatsen van verkeerde beelden.
Bij bijvoorbeeld het een keer niet doorgaan van een overleg wordt al snel het beeld gevoed of vastgehouden ‘zie nou wel, het is een waardeloos project’. Door maar vaak genoeg te berichten dat het niet deugd, krijgt iets of iemand al snel dat stigma. Het is ook nog eens bijzonder krachtig ook. Helemaal als anderen zich aangetrokken of gehoord voelen in het verkeerde beeld krijgt het grote impact.
Hoe doorbreek je dat nou…? Of mag het er gewoon zijn? Ik weet het niet. We zijn ons bewust van het fenomeen en de kracht die er van uit gaat. Daar waar het mensen of organisatie schaadt is het bijzonder kwalijk en leggen we het bloot. Louter door te spiegelen kunnen we laten inzien wat het effect kan zijn van nepnieuws of verkeerde beelden. Alleen de boodschapper zelf kan hier wat mee doen. Wetgeving… ach hou op, dat is niet het antwoord. Het zit in de moraal van mensen. Misschien kan de Paus een oproep doen….
